17 Νοέμβρη 1973, μια ημέρα μνήμης για όλους τους Έλληνες, για όλους αυτούς που πρεσβεύουν τα αγαθά της δημοκρατίας. Μια γενιά που διεκδίκησε το ακατόρθωτο. 17 Νοέμβρη 1973, μια ημέρα που έχει περάσει στον θρύλο. Οι συλλήψεις απλών πολιτών μόνο και μόνο επειδή εξέφραζαν δυσανασχέτηση για το καθεστώς, είχαν τρομοκρατήσει τον λαό. Ο φόβος και η απειλή πλανιόταν παντού.
Οι φυλακίσεις, τα βασανιστήρια και η εξορία ήταν καθημερινό φαινόμενο της ελληνικής πραγματικότητας. 21 Απριλίου 1967, μια χούφτα σφετεριστών της εξουσίας, έπειτα από το στρατιωτικό πραξικόπημα που έκαναν για τη σωτηρία, τάχα της χώρας, επιβάλλουν μια εσωτερική σκλαβιά. Μια ομάδα αξιωματικών χρησιμοποιεί τη βία και τα όπλα, αυτά που τους εμπιστεύτηκε η Πολιτεία, για να τα στρέψει εναντίον της. Για να καταργήσει την ελευθερία του ελληνικού λαού. Η δικτατορία εγκαθιδρύει καθεστώς βίας, καταλύει τους δημοκρατικούς θεσμούς, τα πολιτικά δικαιώματα και τις ελευθερίες των πολιτών. Επιδίδεται σε συλλήψεις, φυλακίσεις, εγκαθίδρυση στρατοπέδων εκτοπίσεων, δίκες ατόμων ή ομάδων και βασανιστήρια.
Οι φοιτητές πρωτοστατούν για την ανατροπή των συνταγματαρχών διεκδικώντας το αναφαίρετο δικαίωμα του ανθρώπου, την ελευθερία. Το καθεστώς για να αντέξει τρομοκρατεί και φέρεται βάναυσα στον κόσμο που φυλακίζεται και αντιστέκεται με μια σειρά βασανιστηρίων:
-
Ραβδισμοί και χτυπήματα σε όλο το σώμα - Φάλαγγα και ραβδισμοί στα πόδια- Βασανιστήριο της ασφυξίας- Κρέμασμα ανάποδα με το κεφάλι πάνω- Πρόκληση εγκαυμάτων- Ξερίζωμα νυχιών- Ηλεκτροσόκ.
Τραγικές φιγούρες σ΄ όλη αυτή την αλλοφροσύνη, οι έλληνες φαντάροι. Τους είπαν ότι έπρεπε να υπηρετήσουν την πατρίδα. Πώς όμως; στρέφοντας τα όπλα στα αδέρφια τους; Η ομάδα των επίορκων αξιωματικών χρησιμοποιεί τα όπλα, για να τα στρέψει εναντίον της ίδιας της Πολιτείας. Αυτό σημαίνει κατάργηση της ελευθέριας του ελληνικού λαού, κατάλυση δημοκρατικών θεσμών, βία, απολυταρχία. 6.138 κρατούμενοι εξορίζονται στη Γυάρο, στη Μακρόνησο, στον Άγιο Ευστράτιο στη Λέρο. Τα πολιτικά κόμματα καταρρέουν και οι κυριότεροι ηγέτες τους συλλαμβάνονται. Τα συνδικάτα διαλύονται και οι εφημερίδες της αριστεράς παύουν να κυκλοφορούν. Πολλοί άνθρωποι του πνεύματος βρέθηκαν στην εξορία για να τις απόψεις και τα ιδανικά τους. Μέσα σ’ αυτούς Γιάννης Ρίτσος, Γιώργος Σεφέρης, Μίκης Θεοδωράκης…
Το Φεβρουάριο του 1973, οι φοιτητές της Νομικής Σχολής Αθηνών κατάλαβαν το αντίστοιχο κτήριο απαιτώντας την ακύρωση του νόμου που προέβλεπε την οριστική απομάκρυνση 88 συμφοιτητών τους από τη χούντα. Τα όργανα της τάξης διατάσσονται να κάνουν έφοδο στη Νομική και να ξυλοκοπήσουν τους φοιτητές. Τα νέα παιδιά ξεσηκώνονται. Βγαίνουν στους δρόμους, ζωγραφίζουν στους τοίχους, διαδηλώνουν κατά του καθεστώτος και υπέρ της ελευθερίας, της ανθρώπινης αξιοπρέπειας, της αγάπης.
Όπως λέει κι ο ποιητής, δώδεκα παιδιά στους δρόμους πήραν τη βροχή στους ώμους, κράτησαν ψηλά τον ήλιο, κάνανε το κρύο φίλο, πήγαν πιο μακριά και απ΄ τα πουλιά. Δώδεκα παιδιά στους δρόμους, πήραν τον Χριστό στους ώμους, χάραξαν στη γη τους νόμους, άνοιξαν στη νύχτα δρόμους για να γίνει η αγάπη πιο βαθειά.
Οκτώβριος του 1968, 500.00 χιλιάδες διαδηλωτές λένε όχι στην Χούντα, στην κηδεία του Γεώργιου Παπανδρέου του τελευταίου εκλεγμένου πρωθυπουργού της χώρας. Ο λαός ξεσπά, τραγουδά τον εθνικό ύμνο. Η εκδήλωση είναι μια πρώτη πράξη λαϊκής αντίδρασης. Η χούντα δημοσιεύει νόμο, σύμφωνα με τον οποίο καθιερώνει τη διακοπή της αναβολής κατάταξης λόγω σπουδών και την αναγκαστική, με αυτόν τον τρόπο στράτευση των φοιτητών που συμμετέχουν σε κινητοποιήσεις και αντιτάσσονται στο καθεστώς. Απαγορεύει τις φοιτητικές εκλογές στα πανεπιστήμια, αφαιρεί κάθε περιεχόμενο από τον φοιτητικό συνδικαλισμό.
Στις 14 Νοεμβρίου 1973 οι φοιτητές καταλαμβάνουν το πολυτεχνείο. Από το πρωί σε πολλές σχολές πραγματοποιούνται συνελεύσεις. 300 φοιτητές της Νομικής αποφασίζουν να συμπαρασταθούν. Κλείνονται μαζί με τους μηχανολόγους και τους μηχανικούς στο Πολυτεχνείο. Τις επόμενες ώρες πολλοί φοιτητές αρχίζουν να συρρέουν στον τόπο. Ανάμεσά τους μαθητές, εργάτες, οικοδόμοι, κόσμος πολύς. Γύρω από το πολυτεχνείο χιλιάδες αδούλωτοι Έλληνες συμπαραστέκονται. Η ανταπόκριση του κόσμου ξεπερνά κάθε προσδοκία. Για μια ακόμα φορά δημιουργείται η πεποίθηση ότι η χούντα θα πέσει. Τα συνθήματα των φοιτητών γίνονται πανελλήνια αιτήματα: Ψωμί- Παιδεία- Ελευθερία- Εθνική Ανεξαρτησία.
Στη Θεσσαλονίκη, και την Πάτρα οι φοιτητές καταλαμβάνουν Πανεπιστημιακά κτήρια. Στα Μέγαρα οι εργάτες ξεκινούν για την Αθήνα. Στο Αιγάλαιο γίνονται επαναστατικές εκδηλώσεις και ακολουθούν στην Αθήνα και στον Πειραιά. Όλη η Ελλάδα συμπαραστέκεται τους ελεύθερους αγωνιζόμενους φοιτητές. Ο Ραδιοφωνικός σταθμός του πολυτεχνείου, αρχίζει να εκπέμπει την επόμενη μέρα στους 1050 χιλιόκυκλους. Η δραματική φωνή των εκφωνητών σκορπά υπερηφάνεια και συγκίνηση στον λαό της Αθήνας.
16 Νοεμβρίου 1973. Πάνω από 150.000 είναι γύρω από το Πολυτεχνείο βροντοφωνάζουν συνθήματα: Κάτω η Χούντα, Έξω οι Αμερικάνοι, Κάτω ο Παπαδόπουλος, Η χούντα θα πέσει από τον λαό. Ο χώρος μέσα και έξω από το Πολυτεχνείο θυμίζει εορταστική εκδήλωση. Ο ραδιοφωνικός σταθμός καλεί τον κόσμο να μη φύγει και κάνει έκκληση για αποστολή φαρμάκων και ασθενοφόρων. Ο λαός στήνει οδοφράγματα και παλεύει άοπλος. «Χρειαζόμαστε φάρμακα και γιατρούς, χρειαζόμαστε μάσκες, αντιασφυξιογόνα. Είμαστε χιλιάδες, Είμαστε ΑΟΠΛΟΙ.»
Ο στρατός μπαίνει στην Αθήνα και τα τανκς καταλαμβάνουν επίκαιρες θέσεις. Οι δρόμοι γεμίζουν τανκς, γκλοπς, αστυνομικούς, δακρυγόνα. Ξημερώματα 17 Νοέμβρη, μια φάλαγγα πέντε αρμάτων πλησιάζει το πολυτεχνείο. Κανείς δε φεύγει. «Φαντάροι είμαστε άοπλοι. Είμαστε αδέρφια, μην μας χτυπάτε…» Οι φοιτητές προσπαθούν να εμποδίσουν την είσοδο του τανκ. Ανεβαίνουν στα κάγκελα και τραγουδούν τον εθνικό ύμνο. Στις 3 τα ξημερώματα ένα τανκ γκρεμίζει την κεντρική πύλη του πολυτεχνείου. Στρατός και αστυνομία μπαίνουν στο προαύλιο. Πολλοί φαντάροι βοηθούν τους φοιτητές να φύγουν, άλλοι τους κυνηγούν. Όσα παιδιά πρόλαβαν έφυγαν, όσα δεν πρόλαβαν τα έπιασαν. Ο μαθητής Διομήδης Κομνηνός είναι νεκρός.
Εκείνη η νύχτα της 17 Νοέμβρη, ήταν μία από τις πιο δραματικές νύχτες της Αθήνας. Σ’ όλη τη διάρκεια της ακουγόταν πολυβόλα και σειρήνες. ΟΙ μάνες που τα παιδιά τους είχαν πάρει μέρος στην εξέγερση του Πολυτεχνείου έτρεχαν στους δρόμους ψάχνοντας. Για πολλές δυστυχώς δε γύρισαν ποτέ από το πολυτεχνείο. Έμειναν εκεί αιώνιοι φρουροί της ελληνικής δημοκρατίας. Για να μη μείνουν ίχνη από τον σκοτωμό, η αστυνομία έπλυνε τους δρόμους και τον χώρο του πολυτεχνείου. Την άλλη μέρα ήταν σα να μη είχε γίνει τίποτα.
Κανείς δε ξέρει πόσοι σκοτώθηκαν. Ένας ομαδικός τάφος ανοίχτηκε πρόχειρα στο Γουδί και θάφτηκαν, την άλλη μέρα 17 Νοέμβρη, οι πρώτοι νεκροί. Πολλοί μιλάνε για ένα αριθμό που ξεπερνά τους 75.
Ποια λόγια μπορούν να περιγράψουν το σθένος, τη μεγαλοσύνη, αυτών των νέων, των ελεύθερων νέων, που τόλμησαν να εναντιωθούν σε μια στρατιωτική δικτατορία; Γιατί; Για να μπορούμε σήμερα εμείς να λέμε τα σύκα, σύκα και τη σκάφη σκάφη, για να μπορούμε να κουβεντιάζουμε ήσυχα κι απλά και να καταλαβαινόμαστε.
Εμείς δε τραγουδάμε για να ξεχωρίσουμε αδερφέ μου απ’ τον κόσμο. Εμείς τραγουδάμε για να σμίξουμε τον κόσμο και να ζήσουμε αδερφωμένοι, με σεβασμό στις αξίες, στα ιδανικά, στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Εμείς τραγουδάμε για την ειρήνη, την αδερφοσύνη, την ελευθερία και την αγάπη. Τραγουδάμε για να δούμε τις αμυγδαλιές ν’ ανθίζουν και τα μάρμαρα να λάμπουν στον ήλιο. Τραγουδάμε για να μπορέσουμε όλοι μαζί να σηκώσουμε τον ήλιο πιο ψηλά, και να φωτίσει το πνεύμα και τις καρδιές μας. Τραγουδάμε για να σηκωθούμε λίγο ψηλότερα…