1η Σεπτεμβρίου 1821. Ημέρα μνήμης και τιμής για τους προγόνους μας που αγωνίστηκαν και θυσιάστηκαν για να είμαστε εμείς ελεύθεροι..! Από τη μεριά μας, με τα παιδιά της Παιδικής Χορωδίας του συλλόγου φίλων μουσικής ‘’Αρμονίας Γένεσις’’ θα θέλαμε να δώσουμε το μήνυμα της ελπίδας που γεννά κάθε δίκαιος αγώνας. Γιατί οι άνθρωποι αυτού του τόπου βασανίστηκαν, διώχθηκαν, καταστράφηκαν, όμως ο αγώνας τους αναστήθηκε μέσα από τις νέες γενιές. Γιατί ‘’τίποτα δεν πάει χαμένο’’ όπως λέει ο Μανώλης Ρασούλης σε ένα τραγούδι που μελοποίησε ο Μάνος Λοίζος τη δεκαετία του 80.
Το 1972 ο Σταύρος Ξαρχάκος γράφει τη μουσική στο έργο Λυσιστράτη του Αριστοφάνη, που είναι ένα ύμνος στην Αγάπη στην Ομόνοια, δίχως πολέμους, γιατί οι λαοί δεν έχουν τίποτα να χωρίσουν, για να απλωθεί η Ειρήνη σ΄ολη τη γη σε όλο τον κόσμο.
Συνεχίζουμε με το Εργαστήρι Παραδοσιακού Τραγουδιού του συλλόγου μας, που σκοπός του είναι η διάσωση και διάδοση της πλούσιας μουσικής παράδοσης της Σαμοθράκης και των γύρω περιοχών από όπου επηρεάστηκε. Το Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών εκδίδει πρόσφατα ένα δίσκο βασισμένο στη μουσικολογική έρευνα που έκανα ο Μάρκος Δραγούμης το 1961 και αργότερα το 1980 στο νησί.
‘’Μια μάνα είχε δυο παιδιά στον πόλεμο σταλμένα και κείνα ψάρια βγάζανε στης Αρμενιάς τον κάμπο, και η Αρμενιά κατέβασε δέντρα ξεριζωμένα και μια μηλιά, που πάνω στην κορφίτσα της τα δύο αδέρφια έλεγαν ο ένας στον άλλο: Βάστα αδέρφε μου δυνατά να μη ξεχωριστούμε…
Τα μαύρα χρόνια της σκλαβιάς, ο ελληνικός λαός είχε υποστεί από τους κατακτητές μαρτύρια, βάσανα και πολλές απάνθρωπες και ταπεινωτικές πράξεις. Μέσα σ’ αυτές ήταν και η ‘’υποχρέωση’’ της νύφης πριν από το γάμο της να ‘’πηγαίνει’’ με τον Αγά του χωριού. Η λαϊκή μούσα έπλεξε περίτεχνα όλο αυτό το γεγονός και το έκανε τραγούδι:
Νατη η Πατρώνα η νύφη, πο ρχεται νατη πο κατεβαίνει, απ’ το φλουρί δεν φαίνεται κι απ’ το μαργαριτάρι.! ¨Όμως πέντε πασάδιες την κρατούν και δέκα γανιτσάροι, κι ατός του ο γανιτσάραγκας κρατεί την απ΄το χέρι..!
Θα κλείσουμε όλοι μαζί με το τραγούδι : Κάτω στη Ρόδο, που το συναντάμε σε πολλές παραλλαγές σε όλη την Ελλάδα. Στο τραγούδι αυτό, η νεαρή ελληνίδα, αρνείται να πάρει ως άντρα της έναν Τούρκο, παρότι –κι εδώ είναι το παράδοξο της ιστορίας- η ίδια της η μάνα την προτρέπει, με το σκεπτικό ότι επειδή είναι πλούσιος, κοντά του θα ευτυχίσει:
«Πάρτονε κόρη μου τον Τούρκο γι’ άντρα θα σε φορέσει παπούτσια μαύρα»
ακούγεται σε μια παραλλαγή του τραγουδιού που βρέθηκε καταγεγραμμένη από τον Νικόλαο Φαρδύ στην Σαμοθράκη, κατά τον 19ο αι. Ενώ σε άλλη από την Ρόδο λέει:
«Πάρ’ τονε κόρη μου τον Τούρκον άντρα,να σε γεμίσει φλουριά και χάντρα, Πάρ’ τονε κόρη μου κι έχει παπόρι Θα σε πηγαίνει Σμύρνη και Πόλη»
Η νεαρή ελληνίδα σεβόμενη τα Ήθη της εποχής, την Πίστη της, και των Αγώνα των συμπατριωτών της αρνείται την Προσωπική Ευτυχία μέσα σε κείνα τα μαύρα χρόνια της σκλαβιάς, δίνοντας και με αυτόν τον τρόπο, τη δική της Μάχη..!